Syrië Haitham al-Maleh krijgt 3 jaar
Op 7 juli 2010 is Haitham al-Maleh door de Syrische Tweede Militaire Rechtbank veroordeeld tot een gevangenisstraf van 3 jaar. De 79-jarige mensenrechtenadvocaat was het ‘verspreiden van valse informatie’, ‘het verzwakken van het nationale sentiment’ en ‘het lasteren van een overheidsinstelling’ ten laste gelegd. Hij zat sinds oktober 2009 vast, toen hij was opgepakt nadat hij twee dagen eerder telefonisch was geïnterviewd. In het proces voerde de aanklager diverse krantenartikelen als bewijs aan waarin Al-Maleh zich, net als in het genoemde interview, kritisch had uitgelaten over ondermeer de sinds 1963 van toepassing zijnde noodtoestand en de onderdrukking van de vrijheid van meningsuiting in Syrië. Advocaten hebben, evenals iedere burger, recht op vrijheid van meningsuiting en mogen niet, op basis van vage aanklachten, het zwijgen worden opgelegd.
Het proces voldeed niet aan internationale standaarden. Zo had Al-Maleh beperkt toegang tot zijn verdediging en was de aanname van ‘onschuld tot het tegendeel is bewezen’ in het geding. Dat hij voor de militaire rechtbank terechtstond is volgens de Secretaris Generaal van de International Commission of Jurists, Wilder Tayler, überhaupt strijdig met het internationale recht, zoals in een gezamelijke verklaring van meerdere internationale organisaties is te lezen. Afgezien van de arbitraire arrestatie en de recente veroordeling op dubieuze gronden zijn er zorgen over de kwetsbare gezondheid van Al-Maleh, welke te lijden heeft onder de slechte omstandigheden waaronder hij gedetineerd is.
Demissionair Minister van Buitenlandse Maxime Verhagen heeft de uitspraak veroordeeld en opgeroepen tot de vrijlating van Al-Maleh. Ook bracht hij de zaak onder de aandacht van zijn Europese collega’s, zoals blijkt uit een verklaring op de website van het Ministerie. “De veroordeling van Al-Maleh, prominent advocaat en boegbeeld van de mensen-rechtenbeweging in Syrië, wijst opnieuw op een gebrek aan respect voor mensenrechten en burgerlijke vrijheden in het land”, aldus Verhagen. Al-Maleh werd in 2006 de Nederlandse Geuzenpenning toegekend voor zijn mensenrechtenwerk. Op 26 juli 2010 veroordeelde ook Catherine Ashton uit naam van de Europese Unie de uitspraak.
De veroordeling van Al-Maleh lijkt te passen in een trend om mensenrechtenadvocaten het zwijgen op te leggen: twee weken eerder was Al-Maleh’s voormalig cliënt, mensenrechtenadvocaat Muhanad al-Hassani, ook al veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf. Ook zijn arrestatie was arbitrair en het bewijs in zijn proces volgens internationale standaarden ontoereikend. Deze veroordelingen laten zien dat het legitieme werk van advocaten (en anderen) die zich in Syrië inzetten voor de verbetering van de mensenrechtensituatie zwaar onder druk staat.
Waar L4L aanwezig was bij meerdere zittingen in het proces tegen Al-Hassani in mei en juni 2010, was het bijwonen van zittingen in het geval van Al-Maleh niet mogelijk omdat laatstgenoemde voor de militaire rechtbank terechtstond en buitenlandse proceswaarnemers daarbij niet zijn toegestaan.