Kinshasa-blog Napraten op het terras

Democratic Republic of Congo

Nienke van Renssen –

Onze eerste sessie zit erop, vandaag hebben we kennis gemaakt met de advocaten van de Orde hier in Kinshasa. De advocaten die we zullen gaan bijstaan zijn georganiseerd in de groep La Defense de la Defense (DdD). Dit comité is opgericht in 2014 en heeft tot doel de positie van advocaten in de DRC, maar met name in Kinshasa, te verbeteren. Het voornaamste doel is het beschermen van advocaten die worden bedreigd vanwege de uitoefening van hun beroep. DdD streeft dus hetzelfde doel na als Lawyers for Lawyers, met als belangrijk verschil dat DdD lokaal is georganiseerd en zelf vaak ook bijstand nodig heeft in acute situaties.

We werden met veel egards ontvangen door onze Congolese beroepsgenoten tijdens een eerste bijeenkomst. De conferentie werd geopend door een afgevaardigde van het Congolese Ministerie van Justitie en uiteraard was ook de pers was aanwezig. Ter introductie stelden de verschillende organisaties zich voor, behalve DdD, ook Justice & Peace en Advocaten voor Advocaten. De deken van de Balie van Kinshasa La Gombe, heette iedereen welkom en benadrukte dat advocaten waar ook ter wereld als familie zijn en dat we gedurende deze conferentie als een familie onderling moeten kunnen praten.

Maître Peter is één van de advocaten aangesloten bij DdD. Hij heeft militair strafrecht als specialisatie. Omdat het leger in de DRC veel invloed heeft, is het lastig om militaire zaken aanhangig te maken. Zeker als deze zaken het leger onwelgevallig zijn. Dit werk leidt dan ook regelmatig tot bedreigingen. Toen hij een militair bijstond tegen de zin van een hoger geplaatste militair, werd hij door onbekenden meegenomen naar een begraafplaats en werd hij aangesproken op het schoolplein toen hij zijn kinderen wegbracht. De bedreigingen werden dermate ernstig dat hij uiteindelijk bescherming heeft moeten zoeken bij de Belgische ambassade en moest onderduiken.

Eén van de andere advocaten, Maître Charlene, vertelde mij dat ze regelmatig wordt bedreigd. Ze zei dat het nu eenmaal zo is dat wanneer je een partij bijstaat, de wederpartij jou ziet als de vijand. Wanneer ze gevoelige zaken behandelt, ontvangt ze regelmatig bedreigende anonieme sms’jes. De afzender is niet te achterhalen en het doen van aangifte van een dergelijke bedreiging heeft geen tot weinig effect. Charlene staat vaak slachtoffers bij van seksueel geweld, vaak gepleegd door militairen. Vanwege dit soort zaken wordt ze bedreigd, om te bereiken dat ze zaken naast zich neerlegt. Zoals ik in een eerder blog al opmerkte is het probleem vaak de straffeloosheid van dit soort feiten, zeker als het gaat om seksueel geweld. Juist in dit soort zaken is vervolging zo belangrijk, om ervoor te zorgen dat het misbruik niet wordt geaccepteerd en om toekomstige slachtoffers te voorkomen.

Peter benadrukte daarom dat hij zaken juist niet naast zich neerlegt, want iemand moet uiteindelijk het werk doen. Het is bewonderenswaardig hoe onze vakgenoten doorzetten, ook als dit directe gevolgen heeft voor hun veiligheid en die van hun familie.

Een van de advocaten merkte vandaag op dat de bedreigingen en het gevaar als vuur zijn, en dat we gezamenlijk een structuur moeten opzetten om het vuur te doven voordat het verder om zich heen grijpt. Vanmiddag spraken we over hoe deze structuur verder kan worden opgezet en hoe wij in de toekomst de Congolese advocaten hierbij vanuit Nederland blijvend kunnen ondersteunen. Een van de dingen die we kunnen doen is lobbyen voor een spoedige behandeling van de herziene Advocatenwet in de Assemblee Nationale. Volgens het wetsvoorstel krijgen de advocaten meer garanties en bescherming in de uitoefening van hun vak. Morgen praten we daarover verder.

Overigens was er genoeg tijd om elkaar beter te leren kennen en ervaringen uit te wisselen. Over het werk als advocaat, over rechtszaken en over het leven in Congo. Bovendien is het vandaag de verjaardag van Bernadette, één van de initiatiefnemers van het project, en om dat te vieren gaan we nu de stad in. Want je verjaardag kun je niet ongemerkt voorbij laten gaan, zeker niet in Kinshasa.

Nienke van Renssen is advocaat bij CMS Derks Star Busmann in Amsterdam en lid van de L4L-focusgroep Afrika.