Jemen Khaled al-Anesi: ‘Iedereen kan mij aanvallen’
Al bijna drie maanden bivakkeert de Jemenitische advocaat Khaled Al-Anesi in een tentje op het plein voor de universiteit van de Jeminitische hoofdstad Sana’a. Hij vertrekt niet voordat president Saleh is afgetreden. ‘We hebben geen keus. Hij moet weg.’
Khaled Al-Anesi kàn ook niet van het plein af. Hij wordt vrijwel dagelijks bedreigd, zegt hij aan de telefoon vanuit zijn tent: ‘Ik wordt gebeld door mensen die zeggen dat ze mij en mijn kinderen zullen vermoorden. Mijn kinderen zijn bij mijn ouders, maar ook mijn familie wordt lastig gevallen. Mijn vader gaat niet meer naar de moskee omdat hij wordt uitgescholden.’ Mensenrechtenadvocaat Al-Anesi kreeg internationale bekendheid toen hij in 2005 opkwam voor de rechten van de 104 Jemenieten die in Guantanamo Bay werden vastgehouden. Naast zijn commerciële praktijk verdedigt hij veel journalisten en mensenrech-tenactivisten, onder wie journaliste Tawakol Karman, het gezicht van de Jemenitische protestbeweging. De protesten in Jemen begonnen op 16 januari, daags na de verdrijving van de Tunesische president Ben Ali. De demonstranten eisen het vertrek van de Jemenitische president Saleh.
Karman werd op 22 januari door de veiligheidsdiensten ontvoerd. Daarop trok Al-Anesi met een groep betogers naar het gebouw van het Openbaar Ministerie om haar vrijlating te eisen. Hij werd zelf opgepakt, en zeventig uur vastgehouden. Beiden werden na hevige straatprotesten vrijgelaten. Nog geen week later werd Al-Anesi opnieuw gearresteerd. ‘Ik werd ge-taserd, maar na vier uur lieten ze me weer vrij. Ze zeiden: ga naar huis, voor we je gezicht weer in de media zien.’ In door de overheid gecontroleerde media wordt Al-Anesi afgeschilderd als staatsgevaarlijk. ‘Het is een probleem,’ zegt Al-Anesi. ‘Ze schrijven dat ik haram ben, iedereen kan mij aanvallen. Ik kan mijn werk niet meer doen, ik moet me verontschuldigen tegenover mijn cliënten. Vorige maand in de rechtbank zei een gerechtsbewaker tegen me: “Jij bent het grootste probleem van deze regering. Ik snap niet dat ze je niet doden.”’
Jemen is het armste land op het Arabisch schiereiland, en scoort hoog op de lijst van meest corrupte landen ter wereld. Het voormalige Britse protectoraat grenst aan Saoudi-Arabië, maar heeft niet de olierijkdom van de grote buur. Er is een tekort aan alles, vooral aan water, en het land is afhankelijk van buitenlandse steun. De EU en de VS houden Jemen scherp in de gaten. Het geldt als bakermat voor een nieuwe generatie Al Qaida-terroristen. Vorige week zwoer Nasir al-Wahishi, de leider van Al Qaida in Jemen, de dood van Osama bin Laden te wreken. Al-Anesi: ‘Ons probleem is dat de VS bang zijn voor Al-Qaida. Saleh’s vertrek zou Al Qaida ruim baan geven. Dit regime schildert ons land maar al te graag af als een voorbeeld van een extremistische samenleving. Daardoor krijgen ze steun van de Verenigde Staten. Het schaadt onze reputatie. En Saleh doet helemaal niets tegen Al Qaida.’
Een bemiddelingsplan van de Golf Samenwerkingsraad (GCC) waarbij Saleh de macht binnen dertig dagen zou overdragen aan vice-president Abdrabuh Mansur Hadi strandde. ‘Windowdressing,’ zegt Al-Anesi. Hij weigert überhaupt om Saleh te ontmoeten. ‘Ik kan deze man, die met scherp schiet op zijn eigen burgers, geen hand geven.’
Hoe nu verder? Al-Anesi weet het niet precies. Maar een weg terug is er niet, zegt hij. ‘We moeten door. Volgende week trekken we op naar het paleis van de president. We vechten voor onze vrijheid, voor een behoorlijk bestuur.’
Tatiana Scheltema voor Lawyers for Lawyers.