Oekraïne Aantijgingen van ongeoorloofde inmenging staat in advocatuur
De nieuwe regering van Oekraïne zal te maken krijgen met enorme uitdagingen. De meest in het oog springende daarvan zijn de economische onzekerheid en de dreigende afscheidingen. Ook ongeoorloofde inmenging in de advocatuur door overheidsfunctionarissen is volgens recente rapporten van twee internationale juridische organisaties een heikel punt. Om adequate bescherming van de mensenrechten van alle burgers in het land te kunnen waarborgen zal de nieuwe regering zich dus ook moeten gaan inzetten voor het versterken van de rechtsstaat.
Opzetten van een nieuwe orde van advocaten
In de bijdrage van L4L aan de Universele Periodieke Review van Oekraïne in 2012, drong L4L er bij de Oekraïnse autoriteiten op aan om een nationale Orde op te zetten met een adequaat mandaat om de belangen van de advocatuur te vertegenwoordigen. Aan die oproep werd sneller gehoor gegeven dan we hadden gedacht. Reeds op 15 augustus 2012 trad een nieuwe Oekraïnse wet in werking ten aanzien van de advocatuur en de rechtspraktijk. Deze nieuwe wetgeving voorzag in de oprichting van een uniforme en autonome nationale orde van advocaten. Hoewel de nieuwe wetgeving de mogelijkheid bood om de onafhankelijkheid van de advocatuur te vergroten, waren Oekraïnse advocaten vanaf het begin sceptisch. Deze wetgeving zou gebruikt kunnen worden om de nieuwe orde juist onder controle van de staat te krijgen. Uit recente rapporten van de International Commission of Jurists (ICJ) en de Council of Bars and Law Societies of Europe (CCBE) blijkt dat deze zorgen gegrond waren.
Ongeoorloofde inmenging door overheidsfunctionarissen
Uit het ICJ rapport blijkt dat er indicaties zijn dat de manier waarop de hervorming is geïmplementeerd heeft geleid tot ‘het gebruik van macht door de publieke autoriteiten voor ongepaste doeleinden.’ Gebeurtenissen rondom het oprichtingsproces en de registratie van de nieuwe orde zouden wijzen op zowel ‘mogelijke inmenging met de werking van de advocatuur door overheidsfunctionarissen’, als ‘de intimidatie van individuele advocaten.’ De oprichting van de nieuwe nationale Orde heeft geleid tot een conflict binnen de advocatuur, en tot misbruik van het tuchtrechtelijke systeem.
Verdeling binnen de advocatuur
De spanningen binnen de advocatuur kwamen tot een hoogtepunt toen bepaalde regionale vertegenwoordigers van de advocatuur werden verhinderd om deel te nemen aan het congres ter oprichting van de nieuwe Orde in november 2012. Uiteindelijk heeft meer dan de helft van de vertegenwoordigers niet deelgenomen aan dit congres. Zij hielden gelijktijdig een parallel congres, dat resulteerde in de oprichting van een tweede, alternatieve, nationale orde. De alternatieve orde wordt, in tegenstelling tot de formele orde, tot op heden niet officieel erkend door de autoriteiten.
Royement van advocaten op oneigenlijke gronden
Na deze verdeling binnen de advocatuur volgde een golf van royementen van advocaten. Tuchtrechtelijke maatregelen werden genomen tegen individuele advocaten die op enige wijze betrokken waren bij de alternatieve nationale orde, voor activiteiten die schijnbaar niet in strijd zijn met professionele normen. De manier waarop de besluiten om over te gaan tot tuchtrechtelijke procedures tegen advocaten werden genomen, zouden erop wijzen dat deze procedures worden gebruikt voor doeleinden ‘anders dan die gerelateerd aan hun professionele activiteiten.’ Advocaten zouden tevens doelwit zijn van strafrechtelijke vervolging in relatie tot hun activiteiten voor advocatenorganisaties.
Schending van internationale normen
Het schorsen en royeren van de advocaten die gelieerd zijn aan deze alternatieve orde is een schending van verscheidene internationale normen, waaronder de Basic Principles on the Role of Lawyers van de Verenigde Naties. De Basic Principles vereisen dat staten verzekeren dat tuchtrechtelijke sancties niet onjuist of arbitrair worden opgelegd voor activiteiten in overeenstemming met de legitieme uitoefening van hun professionele taken en in overeenstemming met de aanvaarde normen van professioneel gedrag.